Czy potrzebna jest mi licencja na drona?

Chcesz latać dronem, ale nie orientujesz się czy na drona jest potrzebne coś w rodzaju licencji? Słyszałeś o tym, że w ostatnich latach zmieniło się prawo drona, ale nie wiesz, co to oznacza w praktyce? Nie znalazłeś żadnego pewnego źródła, które jasno wyjaśniałoby co trzeba zrobić, aby latanie dronem zgodne z przepisami?

Jako specjaliści od dronów, w tym artykule w prosty sposób wyjaśnimy, kto musi mieć licencję na drona i damy praktyczne wskazówki jak ją zdobyć. Kiedy zastosujesz tę wiedzę, będziesz mieć pewność, że używasz drona zgodnie z prawem i nie czekają Cię żadne przykre konsekwencje. Te informacje są dla Ciebie szczególnie przydatne, jeżeli latasz dronem i używasz go w firmie.

Jakie są rodzaje licencji na drona?

Aby słownictwo nam się zgadzało wyjaśniamy - nie ma czegoś takiego jak licencja, a uprawnienia i otrzymuje je pilot, a nie sam dron. Dzięki temu, jeżeli uzyskasz szkolenie, możesz wykonywać operacje z wykorzystaniem każdego drona, który spełnia warunki Twoich uprawnień. W tym artykule będziemy jednak używać stwierdzeń licencja/ uprawnienia wymiennie, ze względu na popularność tych określeń.

Latanie dronem - prawo drona

Rosnąca w szybkim tempie ilość użytkowników dronów oraz wizja stworzenia w przyszłości przestrzeni do autonomicznych dostaw sprawiła, że Unia Europejska podjęła decyzję o ujednoliceniu przestrzeni powietrznej dla wszystkich krajów członkowskich. Nowe przepisy weszły w życie, również w Polsce 01.01.2021. Aby ułatwić ten proces podzielono przepisy na przejściowe, które mają na celu ułatwić dostosowanie tychże zmian to rzeczywistości, oraz właściwe, które mają wejść w życie 01.01.2024. O ile termin ten nie zostanie przesunięty, ponieważ pandemia sprawiła, że oddalono je o rok (pierwotna wersja zakładała, że już teraz obowiązywałyby właściwe).

Grafika: Okres obowiązywania przepisów dronowych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie [2]

Aktualnie, do końca 2023 roku obowiązują przepisy przejściowe. Urzędem unijnym, który ustala te zasady jest EASA (European Union Aviation Safety Agency). W Polsce o przepisach informuje Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC). Z ich strony można uzyskać dostęp do dokumentów, materiałów oraz zarejestrować się jako operator drona i wykonać jedno ze szkoleń. O tym jednak w dalszej części artykułu.

Czy można latać dronem bez licencji?

W internecie znajdziesz wiele nieprawdziwych oraz przestarzałych informacji na temat tego czy można latać dronem bez licencji. Przed wejściem nowych przepisów UE w 2021 roku każdy, kto wykorzystywał drona zarobkowo, czyli w firmie musiał mieć licencję. Wraz z nowymi przepisami zostało to zniesione i teraz obowiązek uzyskania uprawnień zależy od wagi drona lub stopnia skomplikowania operacji. Niestety na wielu stronach internetowych wciąż przekazywane są stare informacje, także ustalmy jasno - nawet jeżeli wykorzystujesz drona komercyjnie, posiadanie licencji w niektórych przypadkach nie jest obowiązkowe. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jakie są przepisy na latanie dronem.

Czy uzyskam licencję na drona online?

Przepisy, oprócz podziału czasowego na przepisy przejściowe oraz właściwe, dzielą również loty na dwie kategorie - otwartą oraz szczególną. Szkolenia z kategorii otwartej wykonasz całkowicie online. Licencje na bardziej skomplikowane loty zaliczane do kategorii szczególnej trzeba wykonać w szkółce.

Kategoria otwarta:

Dotyczy najczęściej wykonywanych lotów, czyli takich, które odbywają się w zasięgu wzroku operatora z zachowaniem pułapu lotu do 120m. Podstawowe szkolenie A1/ A3 odbywa się całkowicie online na stronie ULC. Trwa około 20 min, a w razie niepowodzenia istnieje nieograniczona liczba podejść do zaliczenia.

Uzyskanie uprawnień pilota bezzałogowych statków powietrznych A2 również może odbyć się online, jednak zależy to od szkółki, w której je wykonasz. Listę wszystkich uprawnionych ośrodków szkoleniowych znajdziesz na stronie ULC.

Kategoria szczególna:

Latając w kategorii szczególnej na podstawie zezwolenia ULC lub po jednym ze szkoleń NSTS ukończonym w szkółce, można latać dronem o większej wadze, bliżej ludzi, poza zasięgiem wzroku, samodzielnie FPV itp. Kategoria szczególna dla dronów istnieje dla zastosowań bardziej specjalistycznych. Zainteresuj się tym tematem, jeżeli wiesz, że Twoje loty nie będą obywały się na zasadach kategorii otwartej.

Latanie dronem bez licencji

Grafika: Zasady wykonywania lotów dla Podkategorii A1 w świetle przepisów przejściowych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie [1]

* Szkolenie A1/ A3 w świetle przepisów przejściowych nie jest obowiązkowe. Zalecamy jednak je wykonać, ponieważ znajdują się tam kluczowe informacje dotyczące bezpieczeństwa wykonywania lotów.


Zgodnie z przepisami przejściowymi, nie trzeba mieć szkoleń ani żadnych licencji, jeżeli latasz dronem w kategorii otwartej o wadze do 250 gramów. Takie drony zaliczają się do podkategorii A1 i są najczęściej kupowanymi modelami, zwłaszcza że nawet na takiej lekkiej jednostce latającej może być kamera 4K.

To, co należy zrobić, aby móc latać takim dronem bez licencji to zarejestrować się jako operator drona na stronie ULC, a następnie oznaczyć swoją jednostkę latającą indywidualnym numerem operatora, który otrzymano. Należy przestrzegać obostrzeń, czyli pułap lotu musi wynosić max 120 m, a lot musi odbywać się w zasięgu wzroku. Trzeba latać w strefach, w których jest to dozwolone, a przed startem wykonać check-in w aplikacji droneradar. Mimo że nie trzeba wykonywać szkoleń - zalecamy darmowy kurs A1/ A3 dostępny na stronie ULC. Trwa około pół godziny i zawiera wiele kluczowych informacji.

Na wszystkie drony, które ważą więcej niż 250 gramów trzeba wykonywać obowiązkowe szkolenia. Nie są one jednak drogie, a samo przejście szkolenia jest stosunkowo proste. Wyjaśnienie znajdziesz poniżej.

Latanie dronem - przepisy

Omówiliśmy mini drony, więc przejdźmy do wagi ciężkiej. Skupimy się na przepisach przejściowych kategorii otwartej oraz jej podkategoriach A2, oraz A3.

Zaczniemy od podkategorii A3, mimo że to nie po kolei, ale zaraz zrozumiesz dlaczego. A3 uprawnia do lotów dronami do 25 kg. Aby legalnie latać dronem w tej podkategorii należy:

- zarejestrować się jako operator drona
- wykonać szkolenie online A1/A3

Trzeba stosować się do ograniczeń tj. latać do max 120 m w zasięgu wzroku, nie wolno latać nad osobami i zgromadzeniami, a minimalna odległość pozioma od ludzi i zabudowy musi wynosić 150m. Jeżeli więc wiesz, że z drona będziesz korzystał bardziej na odludziu lataj na zasadach A3. Jeżeli jednak Twój dron ma niższą wagę i chcesz w pełni wykorzystać jego możliwości dowiedz się więcej na temat podkategorii A2.

Podkategoria A2 to drony do 2 kg, czyli popularne, bardziej zaawansowane urządzenia takie jak DJI Mavic Air 2S, Autel Evo 2 Pro, DJI Phantom 4. Aby latać w podkategorii A2, należy zrobić to samo co w A3 i dodatkowo wykonać szkolenie, jakim jest Certyfikat Kompetencji Pilota BSP. Ten certyfikat uprawia do wykonywania lotów opisanymi dronami z zachowaniem minimalnej odległości poziomej od osób 50 m. Możesz więc latać dronami na zasadach podkategorii A3, jednak jeżeli chcesz zbliżać się do budynków i ludzi, skorzystaj z podkategorii A2, której ograniczenia na to pozwalają. Pamiętaj o tym, że dron musi zachować wagę do 2 kg.

Grafika: Zasady wykonywania lotów dla Podkategorii A2 i A3 w świetle przepisów przejściowych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie [1]

Ile kosztuje licencja na drona?

Koszty szkoleń różnią się w zależności od szkółki. Cena licencji na drona dla kategorii otwartej jest znacznie tańsza od szczególnej. Szkolenie A1/ A3 jest darmowe, a certyfikat bezzałogowych statków powietrznych A2 kosztuje około 100 zł. Egzaminów kategorii szczególnej NSTS jest siedem, a ceny wąchają się w granicach 900 zł - 6800 zł.

Kara za latanie dronem bez licencji - ile wynosi?

Źródło: Image by storyset on Freepik

Tak jak wszędzie, wysokość kary za latanie dronem zależy od przewinienia. W sytuacji, kiedy nielegalnie użytkujesz drona, lub latasz w strefie niedozwolonej, podlegasz znowelizowanej ustawie o prawie lotniczym, gdzie kary za naruszenie przepisów wahają się od 350 zł do nawet 15 tysięcy złotych. Tego typu mandat można otrzymać za loty w zakazanym obszarze, brak naklejki operatora na dronie, czy nieposiadanie odpowiednich uprawnień.  Co ciekawe mandat może wstawić nie tylko policja, ale też straż miejska, graniczna itp. 

Warto pamiętać, że latanie dronem bez wymaganej licencji i odpowiedniej wiedzy wiąże się z ryzykiem narażenia zdrowia i życia innych ludzi. Doprowadzenie do sytuacji, w której osoba postronna ucierpi na zdrowiu na skutek wypadku dronowego, jest najgorszym, co może się wydarzyć. Zgodnie z kodeksem karnym jest to „katastrofa w ruchu powietrznym”, co może skutkować pozbawieniem lub ograniczeniem wolności. Często zachęcamy naszych klientów do skorzystania z ubezpieczenia OC na drony. Tego typu ubezpieczenie chroni przed szkodami powstałymi z winy Ubezpieczonego wyrządzonymi w trakcie wykonywania operacji bezzałogowego statku powietrznego.

Podsumowanie

Zmiana przepisów odbyła się zdecydowanie na korzyść przedsiębiorców, ponieważ wykorzystywanie drona w firmie jest jeszcze prostsze i tańsze. Hobbiści i osoby prywatne zostały przymuszone do większej edukacji, ale koniec końców celem jest to, aby przestrzeń powietrzna była uregulowana, a ryzyko wypadku jak najmniejsze. Latasz dronem do 249 gramów? Korzystaj z aplikacji drone radar i unikaj stref, które są zabronione. Jeżeli Twój dron jest cięższy — wykonaj odpowiednie szkolenia. Po zastosowaniu wiedzy z tego artykułu unikniesz jakichkolwiek przykrych konsekwencji. Zachęcamy do dbania o bezpieczeństwo innych oraz swoje własne, przestrzegając odpowiednich przepisów. W razie pytań służymy wsparciem telefonicznym oraz mailowym. Nasza przeszkolona załoga, udzieli wszelkich informacji oraz pomoże dobrać sprzęt dla Twoich potrzeb.



Przypisy:
[1] ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2019/945 z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich
[2] ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych.