Gdzie latać dronem? Mapa stref geograficznych

Latanie dronem oprócz wykorzystywania do profesjonalnych materiałów, jest też doskonalą zabawą, wiąże się to jednak z koniecznością przestrzegania określonych zasad. W świecie, gdzie drony dzielą przestrzeń z samolotami, śmigłowcami oraz innymi maszynami w powietrzu istnieje pilna potrzeba świadomości, gdzie możesz bezpiecznie prowadzić loty.

Jako operator drona, jednym z pierwszych kroków przed każdym lotem powinno być sprawdzenie, gdzie dokładnie możesz i nie możesz korzystać ze swojego drona. Istotą tego jest zrozumienie stref geograficznych przed podjęciem decyzji o starcie. Pamiętaj, że loty dronem powinny dostarczać radość i satysfakcję, jednocześnie nie stwarzając zagrożenia czy kłopotów, takich jak naruszenie nieautoryzowanej przestrzeni lotów. Takie działania mogą skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi czy nawet wypadkami, dlatego wiedza o strefach geograficznych jest kluczowa dla bezpiecznego i odpowiedzialnego korzystania z dronów.

Strefy geograficzne - jakie są i co oznaczają?

W ostatnich latach, wraz z dynamicznym rozwojem w świecie dronów, wprowadzono nowe regulacje dotyczące korzystania z przestrzeni powietrznej. Strefy geograficzne stały się bardzo ważnym elementem bezpieczeństwa, prywatności i ochrony środowiska w kontekście operacji dronowych.

Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2019/947/UE, strefa geograficzna to część przestrzeni powietrznej wyznaczona przez właściwy organ, mająca na celu zarządzanie operacjami dronów. W Polsce, to Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP) jest odpowiedzialna za wyznaczanie tych stref.

Strefy latania dronem dzielą się na takie, w których można latać bez zgody zarządcy strefy, na takie gdzie wykonywanie lotów nie jest dozwolone oraz te bardziej skomplikowane. Są to między innymi strefy, w których można wykonywać operację, ale za zgodą i na warunkach określonych. Występują również strefy, gdzie można wykonywać operację, stosując się do konkretnych informacji koniecznych w strefie. Dodatkowo można trafić na strefy, które wymagają konkretnych wymogów technicznych albo zweryfikowanych usług.

Szczegółowe informacje na temat stref poznasz w późniejszej części tego artykułu.

Kluczową kwestią staje się świadomość i przestrzeganie zamkniętych przestrzeni powietrznych (strefy zakazane), obszary, gdzie nie można latać dronem. Te obszary zostały wyznaczone przez właściwe organy w celu eliminacji potencjalnych zagrożeń związanych z bezpieczeństwem, prywatnością, ochroną danych osobowych oraz środowiskiem. Powinieneś aktywnie korzystać z dostępnych narzędzi, takich jak aplikacja Check-In czy DroneMap, aby przed każdym lotem sprawdzić aktualne informacje o dostępności w danym obszarze, zapewniając tym samym bezpieczne korzystanie z dronów w przestrzeni powietrznej. W tych aplikacjach, jeżeli postawisz pineskę w miejscu, w którym chcesz latać, ukażą Ci się informacje na temat strefy, która obowiązuje oraz wymagań jej dotyczących.

Rodzaje stref geograficznych

Wyróżniamy 5 rodzajów stref geograficznych DRA (DRone Airspace). Każda z nich dzieli się strefy przestrzeni powietrznej:

1. DRA-P to obszar zakazany, gdzie operacje dronów są surowo zabronione, z pewnymi wyjątkami, które mogą być uzyskane na warunkach określonych przez PAŻP. Obejmuje ona również strefy przestrzeni powietrznej:

• TSA (Temporary Segregated Area) – Obszar czasowo ograniczony, zazwyczaj wyznaczony jako obszar operacyjny w pobliżu lotniska wojskowego. W tym obszarze obowiązuje bezwarunkowy zakaz lotów.
• MRT (Military Route) – trasy lotnictwa wojskowego o specyficznym kształcie, które mogą obejmować pułap od 0 ft, co wiąże się z ogólnym zakazem korzystania podczas aktywności w danej strefie.
• TMA (Terminal Manuvering Area) – obszar kontroli lotniska cywilnego na wyższych wysokościach (powyżej 1000 ft), obejmujący obszar wokół lotniska. Bezwarunkowy zakaz korzystania z dronów w tym obszarze.
• MTMA (Military Terminal Manuvering Area) – dotyczy obszaru wokół lotnisk wojskowych, również na wyższych pułapach, zazwyczaj powyżej 1000 stóp. Obowiązuje całkowity zakaz lotów dronami.
• TFR (T Feeding Routes) – militarne trasy przelotowe to obszary rzadko występujące, zlokalizowane na znacznym pułapie.
• R (Restricted) – obszary ustanawiane bez wcześniejszego powiadomienia, na przykład podczas akcji ratunkowej, wypadków lub specjalnych wydarzeń. Osoba uprawniona do utworzenia takiego obszaru może wydać zezwolenie na korzystanie z drona w tym obszarze, jednak w innych sytuacjach loty są zabronione.

2. DRA-R to obszar ograniczony, w którym operacje dronów mogą odbywać się za zgodą i na warunkach określonych przez PAŻP lub uprawniony podmiot, który złożył wniosek o wyznaczenie strefy geograficznej.

• MCTR (Military Control Zone) – obszar kontrolowany przez lotnisko wojskowe, gdzie przepisy ustala Szef Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej. Dla lotów znajdujących się powyżej 2 km od lotniska obowiązują określone zasady, natomiast dla tych w przestrzeni oddalonej o mniej niż 2 km obowiązują inne wytyczne.
• TRA (Temporary Reserved Area) – rezerwowane obszary czasowe ciągnące się wzdłuż północnej i wschodniej granicy Polski, pod kontrolą Straży Granicznej. Czasami te obszary są rezerwowane przez wojskowe i mniejsze cywilne lotniska. W tych obszarach dozwolony jest jedynie lot za zgodą jednostki zarządzającej daną strefą.

W tej kategorii dzielimy różne typy stref DRA-R na:

DRA-RH (wysokie prawdopodobieństwo uzyskania zgody)

• CTR (Control Zone) – obszar kontrolowany przez cywilne lotnisko, znajdujący się w odległości ponad 6 km od ogrodzenia. Wytyczne dotyczące lotów są ustalane przez PANSA.
• ATZ (Aerodrome Traffic Zone) – obszar ruchu na terenie lotniska aeroklubowego, oddalony o więcej niż 6 km od ogrodzenia lotniska. Wytyczne dotyczące lotów są ustalane przez aeroklub.

DRA-RM (średnie prawdopodobieństwo uzyskania zgody)

• CTR (Control Zone) – obszar kontrolowany przez cywilne lotnisko, znajdujący się w odległości ponad 6 km od ogrodzenia. Wytyczne dotyczące lotów są ustalane przez PANSA.
• ATZ (Aerodrome Traffic Zone) – obszar ruchu na terenie lotniska aeroklubowego, oddalony o więcej niż 6 km od ogrodzenia lotniska. Wytyczne dotyczące lotów są ustalane przez aeroklub.
• P (Prohibited) – obszar zakazany na dystansie przekraczającym 500 m od terenu chronionego, obejmujący obiekty przemysłowe i obiekty państwowe chronione przez służby SOP. Wykonywanie lotów wymaga zgody zakładu lub służb SOP.

DRA-RL (niskie prawdopodobieństwo uzyskania zgody)

• CTR (Control Zone) – obszar kontrolowany przez cywilne lotnisko, znajdujący się w odległości ponad 6 km od ogrodzenia. Wytyczne dotyczące lotów są ustalane przez PANSA.
• ATZ (Aerodrome Traffic Zone) – obszar ruchu na terenie lotniska aeroklubowego, oddalony o więcej niż 6 km od ogrodzenia lotniska. Wytyczne dotyczące lotów są ustalane przez aeroklub.
• MCTR (Military Control Zone) – obszar kontrolowany przez lotnisko wojskowe, gdzie przepisy ustala Szef Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej. Dla lotów znajdujących się powyżej 2 km od lotniska obowiązują określone zasady, natomiast dla tych w przestrzeni oddalonej o mniej niż 2 km obowiązują inne wytyczne.
• P (Prohibited) – obszar zakazany na dystansie przekraczającym 500 m od terenu chronionego, obejmujący obiekty przemysłowe i obiekty państwowe chronione przez służby SOP. Wykonywanie lotów wymaga zgody zakładu lub służb SOP.
• R (Restricted) – obszary ustanawiane bez wcześniejszego powiadomienia, na przykład podczas akcji ratunkowej, wypadków lub specjalnych wydarzeń. Osoba uprawniona do utworzenia takiego obszaru może wydać zezwolenie na korzystanie z drona w tym obszarze, jednak w innych sytuacjach loty są zabronione.
• TRA (Temporary Reserved Area) – rezerwowane obszary czasowe ciągnące się wzdłuż północnej i wschodniej granicy Polski, pod kontrolą Straży Granicznej. Czasami te obszary są rezerwowane przez wojskowe i mniejsze cywilne lotniska. W tych obszarach dozwolony jest jedynie lot za zgodą jednostki zarządzającej daną strefą.
• D (Danger) – obszar niebezpieczny związany z prowadzeniem manewrów wojskowych na aktywnym poligonie. Wykonywanie lotów dozwolone jest jedynie za zgodą wojska.

3. DRA-I pełni rolę stref informacyjnych, zawierając niezbędne informacje dla zapewnienia bezpieczeństwa operacji dronów, włączając w to ostrzeżenia nawigacyjne. Strefy DRA-I obejmują również strefy, takie jak:

• ADIZ (Air Defence Identification Zone) – obszar identyfikacji obrony powietrznej wzdłuż północnej i wschodniej granicy Polski, znacznie pokrywający się z DRA-RL (TRA). Niektóre statki powietrzne są zobligowane do przedstawienia planu lotu, jednak przepisy zwalniają z tego obowiązku wszystkie loty dronami VLOS o masie do 25 kg oraz drony do 150 kg, prowadzące loty w celach rekreacyjnych i sportowych. W praktyce, służby nie zawsze precyzyjnie ustalają, które statki muszą składać plany lotu, a które nie, co czasem skutkuje żądaniem przedstawienia planu lotu przez pilota realizującego lot w tej strefie.
• R (Restricted) – obszary ustanawiane bez wcześniejszego powiadomienia, na przykład podczas akcji ratunkowej, wypadków lub specjalnych wydarzeń. Osoba uprawniona do utworzenia takiego obszaru może wydać zezwolenie na korzystanie z drona w tym obszarze, jednak w innych sytuacjach loty są zabronione.
• RMZ (Radio Communication Mandatory Zone) – obszary, gdzie wymagana jest dwukierunkowa łączność radiowa w bliskim sąsiedztwie mniejszych lotnisk cywilnych. Wypełnienie zgłoszenia lotu Check-in jest niezbędne dla operatorów dronów.
• AREA – obszar aktywności lotniczej obejmujący zgłoszone imprezy sportowe, zwiększony ruch powietrzny, oraz obecność spadochroniarzy i lotniarzy. Niektóre ośrodki szkolące pilotów dronów mają takie strefy oznaczone w PANSA. Piloci powinni zachować szczególną ostrożność podczas przelotów w tych obszarach.
• LPR – obszary częstych operacji śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratowniczego, zazwyczaj zidentyfikowane wokół lądowisk. Piloci powinni zachować szczególną ostrożność, przelatując przez te obszary.
• NW (Navigational Warning) – obszar analogiczny do AREA, pełniący funkcję jedynie ostrzeżenia o zwiększonym ruchu powietrznym. Występuje rzadziej. Operator drona dokonuje procedury Check-in i utrzymuje baczność, obserwując otoczenie.

4. DRA-T to strefa ograniczona, w której PAŻP określa wymogi techniczne dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, wymagane do uzyskania zgody na operacje.

5. DRA-U to strefa geograficzna, gdzie operacje dronów mogą się odbywać tylko przy wsparciu zweryfikowanych usług zapewnianych w tej strefie, zgodnie z warunkami określonymi przez PAŻP.

Sprawdzanie strefy geograficznej dla dronów

Przed każdym lotem istotne jest sprawdzenie planowanej trasy w aplikacji Check-In lub DroneMap. Te narzędzia nie tylko informują o strefach geograficznych, ale również dostarczają niezbędnych danych, aby zrealizować lot zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W przypadku stref DRA-R, zwłaszcza w okolicach lotnisk kontrolowanych, uzyskanie zgody PAŻP jest kluczowe. Planowanie lotów w PansaUTM na co najmniej 24 godziny przed ich rozpoczęciem to standardowa procedura.

Strefy mogą zmieniać się nawet z godziny na godzinę, dlatego warto korzystać z dostępnych narzędzi i być na bieżąco czy w wybranym miejscu możesz wykonać lot oraz na jakich warunkach.

Zasady obowiązujące w strefach geograficznych

Operacje z użyciem BSP wykonuje się zgodnie z zasadami określonymi dla danej strefy oraz po poinformowaniu służb PAŻP o zamiarze wykonania lotu, czyli wykonaniu zgłoszenia lotu w aplikacji Check-In. W niektórych przypadkach konieczne jest wcześniejsze złożenie planu lotu w systemie PansaUTM oraz jego zatwierdzenie przez PAŻP. Sytuacja taka dotyczy stref geograficznych DRA-R (CTR) wokół lotnisk kontrolowanych (z pewnymi wyjątkami, gdzie można latać dronem).

No Fly Zone - mapa zamkniętych przestrzeni powietrznych

Na koniec warto również wspomnieć o tzw. No Fly Zone czyli strefy zakazu lotów dronami. Zgodnie z prawem UE i Polskim nie ma czegoś takiego jak “No fly zone”. To określenie zostało wprowadzone przez najpopularniejszą firmę dronów - DJI. Kilka lat temu, dla bezpieczeństwa użytkowników producent wbudował w aplikację specjale strefy w których dron nie wystartuje. Może zdarzyć się, że złożysz plan lotu, uzyskasz pozwolenia, ale dron nie uniesie się, ponieważ będzie zablokowany przez wewnętrzny firmware drona. Można to jednak odblokować na stronie [link] na której zobaczysz również mapkę stref. Usunięcie takiej blokady, będzie aktywne, przez ok. 2 dni.

Podsumowanie

Strefy geograficzne są nieodłączną częścią bezpiecznego korzystania z dronów. Zrozumienie rodzajów stref, procedur uzyskiwania zgód i korzystanie z dostępnych narzędzi do monitorowania przestrzeni powietrznej jest kluczowe dla każdego dronowego entuzjasty. Wprowadzenie tych regulacji pozwala na bezpieczne i skoordynowane korzystanie z przestrzeni powietrznej, zarówno z perspektywy bezzałogowych statków powietrznych, jak i tradycyjnego lotnictwa. Pamiętajmy, że bezpieczeństwo jest zawsze priorytetem, a przestrzeganie stref geograficznych to krok w kierunku bezpieczeństwa.