Dron w Tatrach – czy można latać dronem w górach?

Tatry to jeden z najpiękniejszych regionów w Polsce. Każdego roku Tatrzański Park Narodowy i całe Podhale przyciąga tysiące turystów – w tym także miłośników lotniczych zdjęć z drona. Majestatyczne szczyty, malownicze doliny i krystalicznie czyste jeziora potrafią zachwycić, jednak przed wykonaniem lotu trzeba zwrócić uwagę na przepisy, które obejmują dość dużo ograniczeń. Jak wyglądają loty dronem w Tatrach pod względem aspektów prawnych i praktycznych?

Dron w Tatrach – podstawowe informacje

Przed przystąpieniem do lotu w regionie Tatr należy przede wszystkim uwzględnić ogólne przepisy dronowe. Każdy pilot drona ważącego powyżej 250 g lub wyposażonego w kamerę jest zobowiązany do rejestracji drona i przejścia podstawowego szkolenia. Trzeba także wiedzieć, że loty dzielą się na trzy kategorie – otwartą, szczególną i certyfikowaną (odpowiednio: A, S, C). W przypadku kategorii otwartej wystarczy przejście darmowego testu teoretycznego EASA, jednak inne kategorie wiążą się już ze znacznie większą ilością formalności (np. ocena ryzyka SORA, wnioski o zezwolenie na operacje). Szczegółowe przepisy, wytyczne i wyjaśnienia można znaleźć na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC).

Tatry i dron. Spore ograniczenia dla pilotów

Tatrzański Park Narodowy (TPN) to jeden z najściślej chronionych obszarów w Polsce. Celem restrykcyjnych przepisów jest ochrona krajobrazu naturalnego i minimalizacja zakłóceń dla przyrody, zwierząt i turystów. Regulacje dotyczą wielu kwestii – w tym także korzystania z urządzeń latających, do których zaliczają się również drony. Analiza przepisów może niestety być dość rozczarowująca dla pilotów dronów: co do zasady, na terenie TPN obowiązuje pełny zakaz używania urządzeń latających.

Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody i rozporządzeniem Dyrektora TPN zakaz obowiązuje na całym terenie parku. Dotyczy zarówno lotów rekreacyjnych, jak i komercyjnych. Każda próba lotu na terenie parku stanowi zatem naruszenie przepisów, co może wiązać się z karą grzywny lub nawet pozbawienia wolności.

Istnieją jednak pewne wyjątki, które w każdym wypadku wymagają uzyskania zezwolenia od TPN. Dotyczą one m.in. badań naukowych (np. monitoring fauny, analizy przestrzenne) i fotografii profesjonalnej. Zezwolenia dla fotografów otwierają pewną furtkę dla pilotów dronów zainteresowanych lotami nad Tatrami. Wiąże się to jednak z kilkoma istotnymi wymaganiami:

• złożenie szczegółowego wniosku, zawierającego terminy, lokalizacje i metody nagrywania;
• wniesienie opłaty za udostępnienie parku, podobnie jak w przypadku „standardowych” zdjęć i nagrań – według zarządzenia Dyrektora TPN opłata podstawowa wynosi 15 tys. zł, ale może być ustalana indywidualnie zależnie od zakresu i rodzaju projektu;
• zatwierdzenie planów operacyjnych – zwłaszcza w okresach wzmożonego ruchu turystów, gdy operacje dronowe muszą być dostosowane z uwzględnieniem komfortu zwierząt i turystów.

Najnowsze zmiany w przepisach PAŻP

Warto zaznaczyć, że pod koniec kwietnia 2025 r. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP) zaktualizowała wytyczne dotyczące parków. Największe zmiany dotyczą zakresu stref z ograniczeniami. W przypadku TPN nadal jednak obowiązuje całkowity zakaz lotów na terenie parku narodowego. Na potencjalne ułatwienia mogą za to liczyć osoby wykonujące loty z zakresu fotografii profesjonalnej i filmowania profesjonalnego. Wynika to przede wszystkim z podziału dronowej mapy parku na dwie strefy – DRA-RL i DRA-RH. Pierwsza z nich oznacza niższe prawdopodobieństwo uzyskania zgody, z kolei druga – wyższe. Dzięki temu można lepiej przygotować się do lotu, uwzględniając jedynie obszary DRA-RH.

Jakie są konsekwencje za złamanie przepisów TPN?

Tatrzański Park Narodowy konsekwentnie egzekwuje kary za złamanie przepisów dotyczących lotów dronem. Zgodnie z polskim prawem grzywny za niedozwolony lot mogą wynosić nawet do 15 tys. zł. W szczególnie niebezpiecznych przypadkach lub przy wielokrotnym naruszenia prawa pilotom może grozić też pozbawienie wolności do lat 5. Co więcej, w razie interwencji straży parku lub policji dron może zostać skonfiskowany.

Powyższe konsekwencje wynikają bezpośrednio z przepisów obowiązujących w Polsce w zakresie lotów dronami. Do tego należy dodać też regulacje dotyczące ochrony przyrody. Niedozwolony lot dronem wiąże się z potencjalnymi szkodami w środowisku, co dla pilotów dronów może z kolei oznaczać obciążenie kosztami przywrócenia terenu do stanu poprzedniego.

Dron w Tatrach – i pod Tatrami. Jak wyglądają zasady w strefach poza TPN?

Jak wskazuje regulamin Tatrzańskiego Parku Narodowego, możliwości lotów dronem są bardzo mocno ograniczone. Hobbystyczne loty są praktycznie wykluczone – na zezwolenie mogą liczyć jedynie osoby wykonujące projekty naukowe lub profesjonalne zlecenia fotograficzne czy filmowe. W przypadku zdjęć i nagrań wiąże się to jednak z dość wysoką opłatą za udostępnienie parku.

Warto jednak podkreślić, że mimo tego, że całe Tatry są objęte ścisłą ochroną ze względu na objęcie terenem TPN, okolice najwyższych polskich gór również oferują wiele ciekawych miejsc do lotów. Niższe partie Podhala nie są objęte szczególnymi regulacjami, co oznacza, że w okolicach miejscowości takich jak Ząb, Poronin czy Bukowina Tatrzańska loty odbywają się na standardowych zasadach. Co ciekawe, polatać dronem można nawet w Zakopanem – oczywiście trzeba tutaj uważać na przepisy dotyczące naruszenia prywatności i lotów przy budynkach. W bezpośredniej okolicy Szpitala Powiatowego w Zakopanem obowiązują ponadto ograniczenia wysokości lotów wynikające z obecności miejsca startowego dla helikopterów ratowniczych HEMS. Dodatkowe regulacje w kwestii wysokości lotów i rejestracji mają zastosowanie także w Nowym Targu i jego okolicach, co z kolei wiąże się z ruchem powietrznym na lotnisku nowotarskiego Aeroklubu.

Aktualne informacje na temat dozwolonych stref, jak również szczegółowe mapy, można znaleźć w serwisie DroneMap na stronie PAŻP (Pansa) lub w aplikacji DroneTower.

Polskie i unijne prawo w praktyce

Warto podkreślić, że w Polsce zastosowanie mają nie tylko lokalne akty prawne. Oprócz tego istotne są też unijne przepisy dronowe wprowadzone w 2021 roku – tzw. pakiet U-Space. Regulacje UE określają w szczególności zasady dotyczące map przestrzeni powietrznej, które są dostępne na stronie PAŻP, ULC i w europejskim systemie EAD. Operator drona jest zobowiązany do zapoznania się z aktualnymi notatkami dla pilotów (NOTAM – Notice to Airmen) i tymczasowych ograniczeń (TPR – Temporary Flight Restriction). NOTAM i TPR informują o aktualnych aktywnościach w przestrzeni powietrznej, takich jak ćwiczenia wojskowe czy zaplanowane loty z zezwoleniem.

Większość aplikacji do dronów (np. DJI Fly) korzysta aktualnie także ze stref GEO No Fly Zone. Oznacza to, że gdy pilot próbuje rozpocząć lot w strefie zakazanej, dron poinformuje o zakazie lotu i będzie wymagać dodatkowego uwierzytelnienia.

Dron w Tatrach – praktyczne wskazówki przed lotami w górach

Planując wyprawę dronem w Tatry – lub w inne pasma górskie i tereny przyrodnicze – należy uwzględnić nie tylko ograniczenia prawne, lecz także ogólne zalecenia dotyczące ochrony przyrody. Ważną kwestią jest tutaj dokładna znajomość terenu. Na wypadek braku zasięgu warto wyposażyć się w mapy offline lub papierowe mapy parku narodowego. Dzięki temu można łatwo określić, czy aktualna lokalizacja znajduje się w strefie zakazanej, czy też jest to miejsce, gdzie loty są dozwolone.

Należy także unikać tłocznych szlaków i legowisk zwierząt. Manewrowanie nad ludźmi zawsze wiąże się z ryzykiem, a dźwięk i ruch drona może spłoszyć zwierzęta. Ponadto istotne jest – zwłaszcza na większej wysokości – zwrócenie uwagi na warunki pogodowe. Wiatr, mgła czy chmury mogą szybko przekształcić bezpieczny lot w niebezpieczną sytuację. Wiele jednak zależy tutaj od modelu drona, a konkretnie jego sprawności przy silnych wiatrach.

Co więcej, przy niskich temperaturach (zwłaszcza poniżej zera) akumulatory rozładowują się znacznie szybciej. Z tego względu podczas lotu warto mieć ze sobą zapasowe akumulatory lub powerbanka. Należy także uwzględnić skrócenie czasu lotu wynikające ze spadku pojemności baterii i odpowiednio dostosować swoje plany. W parkach narodowych i terenach przyrodniczych zaleca się też włączenie wszystkich dostępnych funkcji bezpieczeństwa i przetestowanie łączności przed startem. W kontekście przyrody należy natomiast zwrócić szczególną uwagę na ptaki – nawet lot na stosunkowo niewielkiej wysokości może być niepokojący dla ptaków. Podkreślamy także ogólne zasady ochrony przyrody: nie wyrzucaj śmieci, nie hałasuj i nie zostawiaj po sobie śladów swojego pobytu (zasada „Leave No Trace”).

Dron w Tatrach – podsumowanie

Latanie dronem w Tatrzańskim Parku Narodowym nie jest dozwolone bez specjalnego zezwolenia. Uzyskanie zezwolenia wiąże się natomiast z przesłaniem szczegółowego wniosku, jak również z wniesieniem opłaty za udostępnienie parku. Wszystkie operacje lotnicze w terenach przyrodniczych powinny również uwzględniać bezpieczeństwo zarówno zwierząt, jak i turystów. Poza TPN loty są dozwolone – np. w niższych partiach Podhala, które również oferują wyjątkowe walory krajobrazowe. Przypominamy jednak, że zawsze podstawą jest odpowiednie przygotowanie i dokładna znajomość lokalnych przepisów.